Gitar Efektleri ve Pedallar
Gitar Efektleri gitar çalmaya yeni başlayan arkadaşların öğrenme eğilimindeyken bir anda teknik ve yabancı dilde bir sürü terim içinde kafalarının karışması muhtemeldir.
Bu yazımızda size Gitar efektleri nelerdir hangisi ne işe yarar bunları açıklayacağız.
Gitar Efektleri için 2 çeşit cihaz grubu vardır.
Bunlar Analog olanlarına “Pedal” (stompbox) Dijital olanlarına Processor (prosesör) adı verilir.
Gitar çalmak için günümüzde illa bu aletlere ihtiyacınız yok.
Şimdi işi bilenler ooo öyle şey mi olur der gibiler.
Efekt aletlerinin verdiği özellikleri simule eden bir çok program var.
Bunları Gitar Amfisi Modelleme Yazılımları olarak ne mantıkla çalıştıklarını öğrenebilirsiniz.
Bu programların en popüler olanlarından Guitar Rig ve Amplitube programının nasıl çalıştıklarını ve başarılarını inceleyebilirsiniz.
Ancak ne olursa olsun gerçek Gitar Efekt aletlerini yani Pedal ve Processor‘ün yerini tutamaz.
Dijital Presesörlerde, gitardan gelen analog sinyal, dijital veriye dönüştürülerek işlenir.
En bilinen ve kaliteli markalardan birisi olan Boss Multi Effects favorimdir.
Analog pedallar, adından anlaşılacağı gibi analog sinyali olduğu gibi işler.
Herangi bir dijital dönüştürme işlemi yapmaz.
Bu yüzden analog pedallardan daha natural tonlar alınır ve buna bağlı olarak profesyonel gitaristler tarafından daha çok tercih edilir.
Analog pedallarda hep 1 efekt bulunur ve gitar ve amfi arasına girdiğinde ses sinyalini kendi özelliğine göre değiştirerek amfiye iletir.
Dijital Prosessörler de ise “Multi-Effects Processor” 100’lerce efekt mevcuttur.
Peki bu efektlerin anlamları nedir hangisi ne işe yarar?
Drive/Distortion Efektleri:
Sesi aslında bozmaya yarayan efekt olur kendisi.
Zamanında amfiler şimdiki gibi güçlü değillermiş. Gitaristler de sesi açtıkça amfiden bozuk sesler çıkmaya başlarmış.Şimdi komik gelebilir ama o zamanlar bu bozuk sesi düzeltebilmek için firmalar yatırım yapar paralar harcarmış.
Ama dünyanın en iyi gitaristi ki bence de öyle Jimi Hendrix abimiz bu bozuk tonlarla müzik yapmaya başlayınca çok popüler olmuş ve tüm müzik adamları bu tonu geliştirmek için zaman harcamışlar.
Fuzz Efekti
Fuzz efekti Distortion efektiyle aynı prensibe dayanıyor yani görevi sesi bozmaktır.Ancak çıkış sinyali Distortiondan farklı olduğundan daha cırtlak bir ton elde eder.
Akor basarken değilde solo atarken daha çok işe yaradığını söyleyebilirim.
Çünkü akor basarken bütün sesler birbirine karışıyor.
Chorus
Türkçe çevirisi Korodur. Tona, sanki birden çok kişinin aynı melodiyi çaldığı bir koro içindeymişsiniz gibi bir efekt katar.
Flanger
Sesin gecikmesi 5-15 milisaniye ya da 10 milisaniye kadar tutulursa flanging etkisi elde edilir.
Bu etki sesin uçuşması olarak veya kendi ekseni etrafında dönen bir hoparlörün ürettiği ses olarak adlandırılabilir.
Daha önce de anlatılan phaserlara benzer şekilde çalışırlar.
Gitardan gelen sinyal bir geciktirme efektindeki gibi ikiye ayrılır ve bir bölümü geciktirmeye uğratılır.
Bu gecikmiş sinyal ve normal sinyal üst üste bindirilerek çıkışa yollanır.
Böylece aynı müziğin yavaş çalınmış bir şekli geciktirme yöntemiyle üst üste bindirilir.
Phaser
Phaser Faz kaydırıcı olarak tanımlanabilir.
Flanger efektine çok benzer. Arttırıp alçalttığı frekanslara etki etme biçime göre flanger’dan daha dolgun, daha yumuşak geçişlere sahiptir.
Phaser efektinin en büyük avantajı yalın bir sesi alıp onu zengin bir hale getirmesidir.
Bu özellik kullanılarak kendi etrafında dönen hoparlör etkisi de yaratılabilir.
Delay
Gecikme efektidir. Gitarınızdan çıkan ses gecikmeli olarak pedal üzerinden ayarladığınız süreye ve sayıya göre tekrar tekrar duyulur.
Analog devreler daha ucuz olmasına karşın daha gürültülü sesler çıkaracakları için dijitallere oranla daha kalitesiz sesler üretirler.
Reverb
Bu efekt ile gitarınızı ayarladığınız ölçüde boş bir odada, boş bir salonda, boş bir opera binasında vs. çalıyormuş gibi bir derinlik ve ambians katmakla görevlidir.
Ben çok beğeniyorum clean tonlarda hoş bir havası oluyor.
Wah-Wah Pedalı
Wah-wah ın ilk örneği şu anda da oldukça popüler olan 1960’lı yıllarda üretilen Cry Baby adlı pedaldır.
Ağzınızı açıp kapadıkça çıkan ses gibidir.
Wah Pedalının Auto yani otomatik ayarlayan şekilde çeşitleri vardır.
Yani belirli sinyal aralığında kendisi bu efekti verir.
Ülkemizde en çok kullanan örnek verebileceğimiz Athena grubudur. (giderim alayınaaaa)
Compressor
Ses seviyesini dengeleyen bir alettir. Eğer gitar çalarken basslar çok yüksek tizler çok alçak geliyorsa bu dengeleme işini compressor üstlenir.
Karşınıza sustainer ismiyle de çıkabilir karıştırmayın.
Yüksek ses ve alçak ses frekanslarını birbirine yakınlaştırarak sesi dengeleyebilirsiniz.
Bu efekti kullanırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta sıkıştırma miktarının azaltılması veya arttırılmasıdır.
Sıkıştırılma miktarı arttırılırsa yüksek ve alçak seviye birbirine daha yakın olacak ama volume düşük olacaktır.
Bu sebeple çoğunun üzerinde ayrıca birde volume ayarı bulunuyor.
Noise Gate
Kulağınıza gelen dip gürültüsü, cızlama, uğuldama gibi istenmeyen frekanstaki sesleri, ayarlanan oranda bloke etmekle görevlidir.
Kabloların kalitesinden amfinin kalitesine vs hele ki bir çok efekt aletini birbirine bağladığınızda gitarı çalmadığınız anda duyacağınız bir dip gürültüsü oluşacaktır.
Hah işte bu alet onu kesiyor 🙂
Burada anlattığımız Gitar Efektleri haricinde başka bir çok çeşitte ürünler ve bunlarında kendi içinde çeşitleri vardır ancak temel kullanılan Gitar Efektleri ve çalışma mantıkları bunlardır.
