Gitar öğrenmek istediğinizde bu işe akorlar, basit parmak egzersizleri , bazı gitar teknikleri gibi konular ile başlarsınız. Fakat bir süre sonra bu yaptıklarınızın size yetmediğini düşünmeye ve kendinize farklı sorular sormaya başlarsınız. Gam nedir? , Ölçek nedir? , Notaların yerleri gibi konular sizin kafanızı karıştırmaya başlar. Bazı kaynaklar bulur çalışmaya başlarsınız ama bunları nerede ve nasıl kullanacağınızı hala çözebilmiş değilsinizdir.
İşte aslında kırılma noktanız tam da burasıdır. Çünkü bu konuları anlamaya başladığınızda zaten gitar klavyesi üzerinde hakimiyet sağlayan parmaklarınız kendi yolunu bulmaya başlayacaktır.
Bu konumuzda gitar klavyesi üzerinde tüm notaları aralıkları, ölçekler ve akor yürüyüşlerini anlamaya çalışacağız.Burada ki konuları gerçekten anlamaya başladığınız da neredeyse amatör gitaristlerin %75’ini geçmiş olacaksınız.
Gitarda kaç nota var?
Çoğu gitarist, internette dolaşan gereksiz karmaşık prosedürler ve ‘yöntemler’ nedeniyle notaları öğrenmeyi daha sonraya bırakarak en büyük hatalardan birisini yapıyor. 3-5 tane akor öğrenip her şarkıda sadece sözlerin ve söylenişin değiştiği ama akorların ve ritmin aynı olduğu şarkıları çalarak çok fazla şarkı çalabildiklerini zannetmesi yapılan en büyük hatadır.
Klavye üzerinde ki notaları daha önce öğrenmediyseniz ve bunun zaman alacağını düşünüyorsanız endişelenmenize gerek yok.
İşte akılda tutulması gereken birkaç temel cevap;
- Sadece 12 farklı nota var.
- Notalar 12. perdeden sonra tekrarlanır.
- Sadece 7 tanesini öğrenmemiz gerekiyor.
- Bazı notaların 2 adı vardır (♭/♯) – bunların nerede olduğunu öğrenmemize gerek yoktur.
Doğal Notaların Yerlerini Öğrenmek
Birçok farklı yazımızda tekrar ettiğimiz bir konudur. Doğal notalar A, B, C, D, E, F ve G’dir. Bu aynı zamanda başlangıç notasına bağlı olarak A Natural Minor Ölçek veya C Major Ölçektir.
Bunu öğrenmenin birkaç yolu var.
- 12. perdeye kadar Do Majör (veya A Minör) Skalasını öğrenin. Zaten biliyorsanız, bir kez daha üstünden geçebilirsiniz. Aşağıdaki iki diyagram, hem diyez (♯) hem de bemol (♭) notalarla Do Majör (veya A Minör) ölçeğini göstermektedir.
,
Bahsettiğim gibi, F♯/G♭ gibi arada kalan diyez ve bemol notaları öğrenme konusunda acele etmeyin. Doğal notaların nerede olduğunu bildiğiniz için onları kolayca bulabileceksiniz.
Her notayı bulmak için oktavları kullanmak
Yukarıda verdiğimiz tüm ana notaların yerlerini dikkalice inceleyelim. Burada örnek olarak G notasını yani Sol Majör notasının kaç tane ve nerelerde olduğunu göstermektedir.
Gitarımızın en alt ve en üst telleri aynı akord yapısına sahiptir. Bundan dolayı bu iki tel üzerinde ki tüm perdeler aynı seslere sahiptir. O zaman kalın mi ve ince mi tellerini ayrı ayrı öğrenmemize gerek yok.
Burada dikkat etmeniz gereken B-C ve E-F sesleri arasında yarım ses fark vardır. Bundan dolayı iki ses arasında 1 perde boşluk oluşmuyor. Ayrıca resime dikkat ederseniz çoğu yerde aynı perde de paralel olarak bu 4 sesi görebilirsiniz.
C-D ve E notaları arasında her zaman tam ses fark vardır. Bundan dolayı aralarında birer perde boşluk var. Bu kalıbı da bu şekilde hafızanıza kaydedebilirsiniz.
F-G-A ve B sesleri arasında da yine aynı şekilde tam ses fark vardır. Bunları da bu sekilde kenara yazın.
Yukarıda verdiğimzi örnekler hiç temel altyapısı olmayan kişiler için en basit hali ile anlatmaya çalışıyoruz.Notaların klavye üzerinde ki yerlerini öğrenmek için farklı metodlar kulanabilirsiniz. Bunun için birçok yol var.
Gitar Klavyesinde Gamları Bulma
Gitar klavyesinde yönümüzü bulmak için öncelik le aradığımız notayı bulmamız gerekir. Nota isimleri klavye üzerinde GPS gibi yön bulmamıza yarar.
Örnek vermek gerekirse; diyelim ki C Minör Pentatonik Gamı çalmak istiyorsunuz. Bunu yapabilmek için öncelikle C notasını bulmamız gerek. Yukarıda G notasında verdiğimiz örnek gibi klavye üzerinde C notasının yerlerini belirleyelim.
C Minör Pentatonik Gam Aralık Sıralaması 1,5 + 1 + 1 + 1,5 + 1 şeklindedir. Yani C notasından sonra ilk önce 1,5 ses ileri gidersek Eb notasına geliriz. 1 Tam ses daha gidersek F notasına geliriz, 1 Tam ses daha gidersek G notasına geliriz vs şekilde ilerler.
Bu şekilde kök sesimiz olan C notasına hangi gamı çalmak istiyorsak onun Aralıklar sistemini oturttuğumuz da o gamın tüm notalarını elde etmiş oluruz.
Bundan sonra da o notaları çalarak gam içerisinde melodi üretmek kalıyor. Yukarıda ki örnekte verdiğimiz C minör pentatonik gamını aralıklar yardımı ile bularak klavye üzerinde bulduk.
