Müzik Yaparken Hangi Pluginleri Kullanmalıyız? (Muhteşem Rehber)
Binlerce plugin içerisinden hangisi ile başlamalıyız?
Müzik yapmak istiyorum ama bilgisayar üzerinde DAW programına hangi pluginleri kurmalıyım hangisini kullanmalıyım bilmiyorum diyorsanız bu yazı tam size göre.
Bu yazımızın amacı müzik yapmak isteyen sizlerin DAW programları içerisinde davul , gitar , synth , bas gitar gibi enstrümanlar ve birçok farklı efektler , vokaller derken kafanızın karışmasını engellemek olacak.
Plugin Satın Almak İçin Bütçe
Ücretli ve daha fazla özelliklere sahip birçok plugin vardır. Ücretli pluginler içerisinde işinize en çok yarayan hangisi biliyorsanız sorun yok.
Kesinlikle ücretli pluginler ücretsiz pluginlere göre daha iyi ve daha fazla özelliklere sahip demek yanlış olur. Ücretsiz olarak sunulan çok mükemmel pluginler olduğunu bilmenizi isteriz.
Pluginler konusunda üretici şirketler tek tek satış politikası haricinde “bundle” yani paket olarak toplu satışlarda gerçekleştirmektedir.
Toplu paket ürünlerin satın alınması fiyat performans açısından çok uygun olabilir. Burada dikkat etmeniz gereken nokta paket satın alımlarında o markanın her ürününe ihtiyacımız var mı?
Gereksiz bir harcama mı yapmış olacağız bunu iyi belirlemek lazım.
Plugin Sistem Gereksinimleri Önemi
Ses eklentileri sonuç olarak yazılımdır ve yazılımın bilgisayar üzerinde sistem gereksinimleri vardır. Bu gereksinimler, eklentilerin çalışması için bir bilgisayarın sahip olması gereken minimum özellikleri temsil eder.
Plugin bilgisayarınızda ki şu gereksinimlere ihtiyaç duyar;
İşletim Sistemi
Bildiğiniz gibi bilgisayarın işletim sistemi (windows,mac,linux) tüm yazılım ve donanımlarıyla birlikte belleğini ve işlemlerini yönetir. İşletim sistemi, ses eklentisini ve eklentinin kullanıldığı DAW programını çalıştıracak kadar da güçlü olmalıdır.
En popüler işletim sistemleri Windows, Mac, Linux, Android ve iOS’tur. Bu işletim sistemlerinin düzenli olarak güncellendiğini unutmayın. Bir eklenti düşünürken, hem uyumlu işletim sistemlerini hem de işletim sisteminin minimum / maksimum sürümünü kontrol ettiğinizden emin olmalısınız.
Günümüz de evlerimizde bulunan neredeyse her bilgisayar ya da tablet DAW programlarını çalıştırma konusunda sıkıntı yaşamamakta ama DAW içerisinde kullandığımız pluginler bilgisayarımızın gücünü kullandıkça performansını etkileyecektir.
Plugin ve CPU gereksinimleri
(CPU), bilgisayarın işletim sistemi içinde hesaplamalar, eylemler gerçekleştirir ve programlar çalıştırır. Düzenli olarak “bilgisayarın beyinleri” olarak adlandırılabilir.
CPU, fiziksel olarak konuşursak, genellikle bilgisayarın / cihazın anakartında bulunan bir çiptir. RAM’den (rastgele erişim belleği) öğretim girdilerini alır, eylemi çözer ve işler ve bir çıktı sağlar.
Bir bilgisayarın CPU’sunun bit derinliği, bilgisayarın ne kadar veri işleyebileceğini ifade eder. Günümüzde bilgisayarlar genellikle 32 bit veya 64 bittir.
64 bit bilgisayarlar daha hızlıdır, daha iyi grafiklere sahiptir ve daha güvenlidir. Ayrıca, bazı ses eklentileri yalnızca 64 bit sistemlerde çalışır. Bilgisayarınızın bit derinliği ve CPU özelliklerini öğrenin ve eklentilerin sistem gereksinimlerinin bilgisayarınızla uyumlu olduğundan emin olun.
Bazen eklenti geliştiricileri, eklentilerinin 32 bit ve 64 bit sürümlerini sunar. Uygun sürümü kullandığınızdan emin olun.
Plugin RAM Gereksinimleri
Random access memory (RAM), uygulamalara verileri kısa vadede depolamak ve erişmek için bir yer sağlar. Bilgisayarın aktif olarak kullandığı bilgileri depolar, böylece hızlı bir şekilde erişilebilir.
Plugin, (DAW) içindeki bir uygulama olarak düşünülebilir. Dijital sesi işlerken, bir bilgisayarın yeterli RAM’e sahip olması gerekir. Aksi takdirde, performans yavaşlar, eklenti ve DAW’da gecikmeye, aşırı yüklemeye ve hatalara neden olur.
Ücretsiz Eklentiler
Yazımızın başında dediğimiz gibi ücretsiz birçok eklenti var. Ücretli eklentilere neredeyse eş değer ya da aynı özellikleri taşıyan birkaç farklı ücretsiz eklenti kullanabilirsiniz.
Ücretsiz eklenti sayısı o kadar fazla ki sizin ihtiyaçlarınızı fazlasıyla karşılayacak eklentiyi bulabilirsiniz.
Plugin Formatları
Standart sistem gereksinimlerinin ötesinde, pluginler farklı DAW (ana bilgisayar yazılımı) programları ile uyumlu olmak için çeşitli ve farklı formatlarda gelir. Bu formatlar, eklentiler ve takıldıkları DAW’lar arasındaki arabirimler olarak düşünülebilir.
Native ve DSP Powered
DSP dijital sinyal işlemcisini temsil eder, bu nedenle adından da anlaşılacağı gibi DSP destekli bir eklenti, bilgisayarınızın CPU’sundan ayrı bir işlemcide çalışır: ayrı, özel bir hızlandırıcı kartı veya kendi işlem yongalarıyla donatılmış ses arabirimi gerekmektedir. Bu DSP yongaları ses sinyalleriyle başa çıkmak için optimize edilmiştir ve çok daha büyük ve daha karmaşık projeler sağlayabilir.
DSP eklentileri PC işlemcisi kullanan pluginlere göre daha kaliteli ve dengeli sesler üretir. Örnek olarak aşağıda ki linkten DSP için gerekli işlemci kartlarını kontrol edebilirsiniz.
https://www.avid.com/products/pro-tools-hdx/options
DSP kartları ile DAW içerisinde kullandığınız plugin çeşitleri 1ms kadar muhteşem bir tepki süresi sunmaktadır.
DSP için daha fazla bilgiyi Avid sitesinden okuyabilirsiniz.
VST (Virtual Studio Technology)
VST plugin formatı ilk olarak Steinberg tarafından geliştirilen bir plugin formatıdır ve en yaygın kullanılan formattır. Windows kullanıyorsanız, DAW programınızın VST / VST2 eklentilerini desteklemesi ihtimali vardır. Tek bir istina var o da Pro Tools DAW programıdır. VST / VST2, Mac OS işletim sistemine sahip bilgisayarlarda kullanılan DAW programlarında fazla destek bulamasa da kullanılmaktadır.
VST3 (Virtual Studio Technology: Sürüm 3)
VST3 en yeni Steinberg plugin formatı biçimidir ve VST / VST2’den tamamen farklı bir formattır. VST3 formatı, VST / VST2’den daha güçlüdür ve eklentileri arasında daha fazla işlevsellik sağlar. Windows ve Mac’te mevcuttur ve giderek yaygınlaşmaktadır.
AAX (Avid Audio eXtension)
AAX (Avid Audio eXtension), Avid’in tescilli formatıdır ve yalnızca eklentileri Pro Tools ile çalışmaktadır. AAX formatı Windows ve Mac’te çalışmaktadır.
AU (AudioUnits)
AU, Apple tarafından tasarlanan bir formattır ve Apple’ın ana yazılımı, özellikle Logic Pro ve GarageBand ile kullanılır.
RTAS (Gerçek Zamanlı Ses Paketi)
RTAS, Avid olan Digidesign tarafından geliştirilen bir eklenti biçimidir.
TDM (Time Division Multiplexing)
TDM formatı Avid tarafından geliştirilen başka bir ses formatıdır. Bu format, Pro Tools ile entegre olan dış donanım DSP işlemcileri için tasarlanmıştır. DSP işlemcilerini biraz yukarıda bahsetmiştik.
Efektleri Anlama
Müzik içerisine eklenecek olan birçok farklı tür ve değişkenlikte efektler vardır. Bu efektlerin ne işe yaradığını ve DAW üzerinde kullanacağınız plugin ne görev yaptığını anlamanız sizin daha iyi ve kaliteli müzikler yapmanız için bir rehber olacaktır.
Compress (Sıkıştırma)
Compress Nedir?
Dinamik aralık sıkıştırma, sinyalin ayarlanan eşiğin üzerindeki genliğini azaltarak bir ses sinyalinin dinamik aralığını azaltma işlemidir. Bir kompresör yazılım veya donanım olabilir ve bir ses sinyalinde (dijital veya analog) sıkıştırma gerçekleştirir.
Bir kompresör eklentisini seçerken dikkate değer çeşitli sıkıştırma stilleri vardır:
FET kompresör: FET kompresör, donanım olarak düşündüğümüz de , devresinin merkezinde transistör kullanan analog bir kompresördür. Bu kompresörler hızlı etkilidir ve diğer kompresör türlerinden daha fazla geçici koruma sağlar. FET kompresör pluginler ise bu mantığı baz alarak simulasyon yaparlar.
Optik kompresör : Optik kompresör, bir ses sinyalinin dinamiklerini değiştirmek için bir ışık elemanı ve optik hücre kullanan analog bir kompresördür. Ses sinyalinin genliği arttıkça, ışık elemanı daha fazla ışık yayar ve optik hücrenin çıkış sinyalinin genliğini azaltmasına neden olur.
Optik kompresör ile ilgili detaylı rehbere aşağıda ki linkten ulaşabilirsiniz.
VCA kompresörü : VCA (voltaj kontrollü amplifikatör) kompresör, sıkıştırma uygulamak için bir VCA kontrolü kullanan analog bir kompresördür. Giriş sinyali, entegre bir devre aracılığıyla bir dedektör yoluna (VCA sıkıştırmasını kontrol etmek için) ve bir çıkış yoluna bölünür.
İhtiyacınıza göre VCA kompresör pluginleri kullanabilirsiniz.
VCA kompresör ile ilgili detaylı rehbere aşağıda ki linkten ulaşabilirsiniz.
Distortion
Distortion nedir? Distortion, teknik olarak konuşursak, sinyalin deformasyon sonucu bozuk olarak çıkmasıdır. Birçok farklı distortion türü vardır.
Bitcrushing
Bitcrushing, dijital ses sinyalinin çözünürlüğünü (bit derinliği) veya bant genişliğini (sample rate) azaltarak bozulmaya neden olan bir distortion türüdür.
Clipping
Clipping, üretilen maximum dalga boyunun üzerine çıkmaya çalışarak oluşturulan bir distortion türüdür. Bu, analog amplifikatörlerde (hem tüp / valf hem de katı hal / transistör tabanlı) ve dijital sinyal işlemede mümkündür.
Fuzz
Fuzz efekti, ses sinyalinin çok fazla bükülmesinden kaynaklanır ki neredeyse kare bir dalgaya dönüşür. Belki de bir ses efekti olarak bozulmanın en uç örneğidir ve ses sinyalinin sesini tamamen değiştirir.
Overdrive: Overdrive, tüplü bir amplifikatörün genlik sınırlarını aşmasından kaynaklanan (veya taklit etmeyi amaçlayan) bir distorion efektidir. Sinyal compress yapılır ve “sof clipping”, yapılır bu da sinyalde sıcak doygunluğa neden olur.
Exciter
Exciter Nedir? Sesi geliştirmek veya “heyecanlandırmak” için bir sinyal yalnızca üst uçta (genellikle 3 kHz’in üzerinde) doyurulur. Sinyali çoğaltmak, kopyayı yüksek geçirip doyurmak ve ikisini tekrar karıştırmak olarak düşünün.
Limiting (Limitleyici)
Limiting, sinyalin belirli bir eşiğin üzerinde olmasına izin verilmeyen bir tür sert compress işlemidir. Sinyali (eşiğin üstünde) bir oranla zayıflatmak yerine, sınırlayıcı sinyali eşikte kesecektir. Sınırlayıcıyı sonsuz orana sahip bir kompresör olarak düşünebiliriz.
